ถ้าเป็นเรื่องแฟชั่น ความสวย ความงาม เชื่อว่าสาวๆ คงไม่อยากตกเทรนด์กันเท่าไหร่ แต่ถ้าเป็นเรื่องของสุขภาพ ป่วยตามเทรนด์คงไม่ดีแน่! หากไม่อยากเป็นโรคฮอตฮิตในผู้หญิงอย่าง “กระเพาะปัสสาวะอักเสบ” ทำไงดี?!

ทำไมผู้ชายถึงไม่ค่อยเป็น?

สัดส่วนการพบโรคนี้ในผู้หญิงสูงกว่าผู้ชายมาก เนื่องจากท่อปัสสาวะของผู้หญิงสั้นกว่าผู้ชายและอยู่ใกล้กับทวารหนักเชื้อแบคทีเรียบริเวณทวารหนักจึงเคลื่อนเข้าสู่บริเวณกระเพาะปัสสาวะได้ง่าย แต่ถ้าผู้ชายมีอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบอาจเป็นการบ่งชี้ความผิดปกติอย่างอื่นที่ร้ายแรงกว่า เช่น ต่อมลูกหมากโต มีก้อนเนื้องอกในกระเพาะปัสสาวะ หรือมีความผิดปกติทางโครงสร้างของทางเดินปัสสาวะ ดังนั้น หากผู้ชายใกล้ตัวเกิดเป็นโรคนี้ขึ้นมา ควรรีบให้เขาไปพบแพทย์เพื่อตรวจให้แน่ใจว่ามีโรคอื่นๆ หรือไม่

สัญญาณอันตราย!

คนปกติกระเพาะปัสสาวะจะกักเก็บปัสสาวะได้ 300-350 ซี.ซี. จากนั้น ผนังกล้ามเนื้อของกระเพาะปัสสาวะจะบีบตัวเพื่อขับปัสสาวะออกผ่านทางหลอดปัสสาวะในเวลาไม่เกิน 30 วินาที ซึ่งในกรณีปกติคุณจะต้องปัสสาวะได้โดยไม่มีอาการปวดหรือแสบบริเวณหลอดปัสสาวะ แต่หากกระเพาะปัสสาวะติดเชื้อและเกิดการอักเสบขึ้น ก็จะทำให้มีอาการปัสสาวะแสบขัดปวดปัสสาวะบ่อยแต่รู้สึกปัสสาวะออกไม่สุด กะปริบกะปรอย ปวดหน่วงท้องน้อยเวลาปัสสาวะ บางครั้งอาการอาจรุนแรงถึงขั้นปัสสาวะปนเลือดได้

เป็นแล้วทำยังไงดี?

กระเพาะปัสสาวะอักเสบเป็นโรคที่รักษาให้หายขาดได้ โดยเมื่อรู้ว่ามีอาการก็ต้องพบแพทย์ซึ่งแพทย์อาจใช้วิธีการตรวจปัสสาวะเพื่อยืนยันการวินิจฉัย จากนั้นก็รักษาโดยให้ยาบรรเทาอาการแก้ปวดและยาปฏิชีวนะ เช่น ไนโตรฟูแรนโตอิน แบคทริม ฟอสโฟมัยซิน หรือยากลุ่มควิโนโลน แต่ก็ต้องดูแลตัวเองด้วย โดยขณะมีอาการจะต้องดื่มน้ำมากๆ เพื่อช่วยขับเชื้อโรคออกมาทางปัสสาวะ และหากอาการไม่ดีขึ้นหลังกินยาปฏิชีวนะ 48-72 ชั่วโมง หรือมีไข้สูง คุณหมอสุรวัฒน์แนะนำให้รีบไปพบแพทย์เพราะอาจเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น กรวยไตอักเสบ หรือติดเชื้อในกระแสเลือดได้

Icon Mini ป้องกันไว้ก่อน…ดีกว่ามาแก้ไข Icon Mini

อย่างที่บอกว่าสาเหตุส่วนใหญ่ของโรคนี้เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งการกลั้นปัสสาวะที่เรามักเข้าใจกันว่าเป็นต้นเหตุของโรคนั้น เป็นเพียงปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เกิดการติดเชื้อเท่านั้น ถ้าไม่อยากทรมานจากกระเพาะปัสสาวะอักเสบก็ต้อง…Icon Mini

● ดื่มน้ำมากๆ ประมาณ 2-3 ลิตรต่อวันและไม่ควรกลั้นปัสสาวะนานๆ เพราะการกลั้นปัสสาวะนานๆ ทำให้มีแบคทีเรียสะสมอยู่ในปัสสาวะนานและเจริญเติบโตจนส่งผลให้มีการติดเชื้อได้

● หลังถ่ายอุจจาระควรใช้กระดาษชำระเช็ดทำความสะอาดจากข้างหน้าไปข้างหลังเพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อโรคจากบริเวณทวารหนักผ่านไปทางท่อปัสสาวะได้

● การกระทบกระเทือนบริเวณท่อปัสสาวะหรือกระเพาะปัสสาวะโดยตรง เช่น หลังจากการมีเพศสัมพันธ์อาจทำให้มีอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบที่เรียกว่า “Honeymoon Cystitis” ได้ หากเคยมีอาการนี้ก็ควรดื่มน้ำให้เพียงพอ ทำความสะอาดอวัยวะเพศก่อนและหลังร่วมเพศใช้ครีมหล่อลื่นช่องคลอด และปัสสาวะทันทีหลังมีเพศสัมพันธ์

● มีข้อมูลอ้างอิงว่าการดื่มน้ำผลไม้บางชนิด เช่น แครนเบอร์รี่ (Cranberries) และการรับประทานโยเกิร์ต (Probiotic) เป็นประจำ จะสามารถป้องกันไม่ให้เกิดการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะได้

● หากคุณมีอาการกระเพาะปัสสาวะอักเสบบ่อยๆ โดยไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน ควรพบแพทย์เพื่อตรวจหาสาเหตุเพิ่มเติม เช่น อัลตร้าซาวนด์ ส่องกล้องตรวจกระเพาะปัสสาวะ และให้การรักษาตามสาเหตุที่พบ เพราะบางทีโรคนี้อาจเกิดจากการอุดกลั้นของทางเดินปัสสาวะ เช่น มีนิ่วหรือมะเร็งในช่องท้องได้

● แม้โรคนี้จะไม่ได้มีภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงแต่ถ้าไม่ได้รับการรักษาก็อาจเป็นๆ หายๆ หรือเป็นเรื้อรัง และเชื้อโรคอาจลุกลามทำให้กลายเป็นโรคกรวยไตอักเสบหรือไตวายได้…ทีนี้แหละเรื่องใหญ่

นพ.สุรวัฒน์ อดิเรกเกียรติ อายุรแพทย์โรคไต จากโรงพยาบาลปิยะเวท